Met Eerwraak snijdt Helen Vreeswijk eenzelfde thema aan als Dirk Bracke in zijn populaire Henna op je huid (Davidsfonds, 2005): de wraak van een islamitische vader omwille van de verloren kuisheid van zijn dochter. Letiva Harchaougoz, een meisje van Afghaanse afkomst dat geboren is in Nederland, wordt verliefd op Sam Visser, op en top Nederlander. Wanneer haar ouders dit te weten komen, wordt ze onmiddellijk naar haar kamer verbannen, naar school gaan is verleden tijd en er worden huwelijksplannen gesmeed. De uitverkorene is haar nogal misdadige neef Nourdin. Twee vliegen in een klap: Letiva trouwt netjes en ze kan Nourdin op het rechte pad houden. Haar broer Omar helpt haar echter ontsnappen. De ? weinig enthousiaste ? ouders van Sam werken mee met het jonge koppel. Letiva wordt zwanger tijdens de vlucht. Dat komt de familie Harchaougoz ter ore en in overleg met de familieraad in Afghanistan wordt een moord beraamd. Omar, minderjarig en dus weinig vatbaar voor zware straffen, mag die plegen. Het offer dat gebracht wordt, is een zoenoffer, want achteraf groeit er weer contact met de moeder en Omar. De vergevingsgezindheid is groot.
Eerwraak is spannend en in een onverbloemde stijl geschreven, maar de opbouw laat te wensen over. Zo last de schrijfster gebeurtenissen in die geruime tijd eerder gebeurd zijn, maar nodig zijn voor het verhaal. Episodes op verschillende tijdsniveaus lopen zo door mekaar en de chronologie is nog moeilijk te volgen. Rechercheur van dienst is Heleen Resmann, die als rechercheur/auteur Helen Vreeswijk met succes probeert te schrijven. Op het einde van Eerwraak is haar boek klaar, de titel luidt Loverboys, en is een boek van Helen Vreeswijk (zie De Leeswelp 2005, p. 162). Van product placement gesproken. Het nevenverhaal met rechercheur Van Buren lijkt erbij gesleurd om de figuur van Resmann te kunnen introduceren.
De liefde zegeviert, maar hoe: hun verliefdheid sleurt de hoofdrolspelers in het verhaal onweerstaanbaar mee naar een dramatisch einde. Toch blijft hun liefde in onze westerse ogen legitiem. Automatisch kiezen we de kant van het verdrukte meisje, dat zich wil bevrijden van het juk van haar cultuur en haar familie, die al even kansloos haar eer teloor ziet gaan. De identificatie van de lezer met het jonge stel is evident. Meevoelen met de 'onteerde' familie is vrijwel ondoenbaar. Het schelden, vloeken en slaan is niet van de lucht. De lezer staat oog in oog met de razernij, de wrok ten opzichte van dit onmenselijke gastland met zijn idiote, en ? jawel ? racistische gebruiken.
Vreeswijk bevestigt het beeld van de migrant die niet begrijpt dat het mogelijk is zijn machtspositie op te geven en te aanvaarden dat kinderen anders denken en willen leven dan vroeger. Het boek is voor ons, Europeanen, geschreven. Hoe denken de zonen en dochters uit die andere culturen over dit fenomeen? Hoe ervaren zij een dergelijk boek? Nergens staat de auteur op een serene manier stil bij het eerprobleem, waarmee deze migranten mogelijk zijn opgezadeld. Hen een stem geven is ontzettend moeilijk. Ik ben dan ook vooral benieuwd naar zo'n boek. [Walter Schoonbaert] Verberg tekst

De 17-jarige Nederlandse Sam en de 16-jarige Nederlands-Afghaanse Letiva worden verliefd op elkaar. Letiva is in Nederland geboren en getogen, maar opgevoed volgens de regels van haar cultuur. Een niet-moslimjongen is voor haar dus verboden. Sam en Letiva proberen hun relatie verborgen te houden, maar het komt uit. Letiva mag van haar ouders niet meer naar school en wordt thuis opgesloten. Als ze wegloopt en onderduikt, beginnen de problemen pas echt. Vlot geschreven, spannend, realistisch verhaal dat is gebaseerd op een waargebeurd misdaadverhaal. De auteur (1961), rechercheur en werkzaam geweest bij Bureau Halt, draagt het verhaal op aan ‘meisjes als Letiva die gevangen zitten tussen twee culturen’. In haar nawoord schrijft ze dat eerwraak cultuurgebonden is, niets met geloof te maken heeft en zelfs verboden is volgens de Koran. Dit met vaart vertelde verhaal over een actueel thema zal jongeren zeker aanspreken en discussies los kunnen maken. Met nieuw, aantrekkelijk foto-omslag*. De auteur geeft regelmatig lezingen op scholen. Vanaf ca. 15 jaar. Verberg tekst

De zeventienjarige Sam is smoorverliefd op Letiva, een beeldschoon meisje van Afghaanse afkomst. En die liefde blijkt wederzijds. Letiva is in Nederland geboren maar opgevoed naar de aloude Afghaanse tradities. Ze draagt een hoofddoek, en heeft thuis geleerd dat ze moet oppassen voor jongens. Vriendschap met niet-moslims is sowieso taboe. Maar ondanks alles kan ze Sam niet weerstaan. Ze proberen hun liefde ten allen prijze verborgen te houden, maar dat lukt natuurlijk niet. Letiva’s familie is laaiend, en dat is nog zacht uigedrukt. Ze wordt geslagen en mag niet meer naar school. Haar moeder en haar broers houden haar onafgebroken in de gaten. ’s Nachts wordt ze opgesloten. Haar vader wil haar uithuwelijken aan Nourdin, de zoon van zijn broer. Letiva heeft een hekel aan hem – hij dealt en heeft al in de gevangenis gezeten -, maar haar vader laat haar geen keus. Uiteindelijk kan ze vluchten. Ze kan terecht bij Sam, maar zijn ouders zijn ook niet erg enthousiast over zijn relatie met een moslimmeisje. Sams vader begrijpt al snel dat de familie van Letiva op wraak uit is en helpt het jonge koppel, zij het op een aantal voorwaarden. Ze duiken onder op de camping van Sams oom, aan de andere kant van het land. Letiva’s familie geeft het echter niet op: deze schande moet gewroken worden. En ze zetten een val ... In een vorig leven was Helen Vreeswijk bij de politie. Haar ervaringen bij de recherche verwerkt ze in haar boeken, waarin misdaad tegen en door jongeren of jongvolwassenen een grote rol speelt. Haar inspiratie haalt ze in de realiteit. Zo hoopt ze jongeren bewust te maken van en te waarschuwen voor de gevaren van onze maatschappij. Zo ook in dit boek, dat waarschuwt voor de gevaren van eerwraak. Het is herkenbaar, spannend, goed geschreven en leest makkelijk weg. De auteur heeft zich goed gedocumenteerd, en hangt een beangstigend beeld op van de moeilijke situatie van heel wat moslimmeisjes die in het Westen opgroeien. Want jammer genoeg is dit soort verhalen maar al te vaak realiteit. Maar net zoals in haar andere boeken beperkt Helen Vreeswijk zich teveel tot de feiten en tot de booschap. Er is weinig plaats voor reflectie, en net daardoor, hoe spannend en vreselijk de gebeurtenissen ook zijn, heeft het verhaal weinig diepgang en raakt het mij niet. Maar dat zal tienermeisjes een zorg wezen, want die lusten wel pap van dit soort realityverhalen.
Verberg tekst