In 2017 verscheen het fraaie poëzieprentenboek 'Jij met mij'*, met gedichten over allerlei onderwerpen. Die variatie aan thema’s is ook aanwezig in deze handzame bundel met gedichten over dieren (o.a. kamelen, egels, raven, katten, kikkers, padden), kinderen en volwassenen, en over voorwerpen en andere levenloze dingen. Een deel van de verzen is verhalend, vaak humoristisch of nonsensicaal, waarbij soms sprake is van tegendraadsheid (‘Liedje voor het nog niet naar bed willen’) of maatschappijkritiek (over grootgraaier ‘Koning Bub’). Andere gedichten zijn meer filosofisch. Ze zetten aan tot nadenken of roepen ontroering op, zoals ‘Neem me mee’ en ‘Wit lied’. Wat betreft de vorm is de bundel ook zeer afwisselend. De verzen zijn lang of kort, hebben een vrije of meer vaste structuur en bevatten veel of weinig rijm. Maar in alle gevallen is een fijn ritme en een rijk taalspel aanwezig. Henkes speelt met alle denkbare poëtische technieken. Bij vrijwel elk gedicht is een vlotte zwart-witte pentekening opgenomen. Vanaf ca. 6 t/m 11 jaar. Verberg tekst

Een klein maar lijvig boekje vol met versjes, raadsels, gedichtjes en veel rijmelarijen. Het moet gezegd: Robert-Jan Henkes is werkelijk een taalvirtuoos. Stuk voor stuk zijn de gedichtjes en versjes met veel fantasie en humor neergezet. Hij schrijft over alles, maar telkens met een grappige pointe op het einde. Zijn verbeelding gaat ver, maar nooit is iets zomaar geschreven. Hij bespeelt de taal en laat je lachen en genieten. Het museum van de kapotte beesten bijvoorbeeld: in de boekenkast staat en koe met de verf eraf gebladderd en het eindigt op / want ze worden steeds liever hoe stukker ze zijn. Soms zijn ze wel heel absurd en soms weet je niet meer waarover het gaat als het gedicht wat lang is. Dat is soms vervelend als je geen geoefende lezer bent van dit soort teksten. Maar de illustraties zijn heel precies in wit-zwart getekend. Ze springen van de bladzijden en zitten vol humor, dat maakt het lezen licht. Soms zijn het aanvullingen tussen de regels of maken ze je wegwijs of brengen de juiste sfeer. Grappig en altijd anders. Alles kan en de rijmen geven het nodige ritme aan de versjes. Bijvoorbeeld in 'Egeltjes verjaardag': We hadden gespaard / Met zegeltjes voor een taart: / Voor egeltjes verjaardag. / Maar we hadden op de kaart / enz. Geestig om lezen en de originele insteek maakt dit tot aangename lectuur.

Verberg tekst

Wat is een dichter anders dan een soort doe-het-zelver? Iemand die uit de enorme berg taalmateriaal precies die letters, woorden en leestekens pikt die van pas komen in een gedicht. Robbert-Jan Henkes weet hem raak te typeren:

Ik kreeg twee woorden opgestuurd

In aparte letters

Want ze leverden alleen

Aan zelf-in-elkaar-zetters.

In 'Zelfbouwpakket', waaruit deze regels afkomstig zijn, wordt ook nog een instructie meegeleverd - "Gebruik geen hamer of schaar, / Sowieso niets dat snijdt, / En puzzelen maar."

Henkes zelf kan overigens prima zonder zo'n gebruiksaanwijzing. Of anders, hij kent de talige regels zo goed dat hij die volledig naar zijn eigen hand kan zetten. Hij kent de werking van klank, weet hoe woorden zo te plaatsen dat de boel ritmisch in de pas loopt, hij kan betekenissen binnenstebuiten keren.

Alles lijkt even makkelijk uit zijn vingers te rollen, zo blijkt al lezend in 'Wit als een wat', zijn tweede bundel kindergedichten.

Henkes had al een indrukwekkende staat van dienst als vertaler. Hij vertaalde samen met Erik Bindervoet onder meer 'Finnegans Wake' van James Joyce en songteksten van The Beatles. Ook vertaalde hij kindergedichten uit het Russisch: 'Bij mijn op de maan' werd met lof overladen. Hetzelfde plezier dat in die bloemlezing van de pagina's spatte, spreekt ook uit 'Wit als een wat'. Die enorm rijke bundel bevat van alles: van korte nonsensversjes en slaapliedjes tot langere, haast magische en sprookjesachtige gedichten. Onnavolgbare werkwoordregels worden bij Henkes een vrolijk spelletje: "Laten we voor de gezelligheid / Eens kijken naar de verleden tijd. / Het is 'ik weet' - 'ik wist' / En dus 'ik meet' - 'ik mist' / Nee, nee, want het is 'ik mat' / En dus ook: 'ik weet' - 'ik wat'."

Hij is hedendaags herkenbaar als hij schrijft over wat zijn smartphone allemaal niet kan, of over Elfie die op schoolreis niets anders doet dan selfies maken. Maar liever geeft hij het alledaagse een absurde draai, maakt hij het gewone bijzonder: zeker weten dat dat spoor op dat zandpad door een fiets gemaakt is, en niet door een slang? En die kat die ineens op het toetsenbord springt, verricht die geen heldendaad? "Vader zit voor zijn computer: / Een gezwoeg en een geploeter! / (...)/ Iemand moet iets doen, maar wat? / Dit is werk voor Super-Kat!"

Hij goochelt met vage tijd- en plaatsaanduidingen, dicht over dichten, vlecht hier en daar een beetje moraal in zijn regels, zonder ook maar ergens voor kinderen op de knieën te gaan. Zijn poëzie blijft licht. En dat er daarbij ook niemendalletjes in de bundel staan, en flauwe mopjes, dat er een enkele keer een stoplap nodig is om het allemaal lekker te laten lopen, het zij zo. Dit zijn gedichten van talig elastiek, een ode aan de taal en een lofzang op de fantasie.

Querido; 160 blz. € 14,99.

Verberg tekst